Ιχθυέλαια: Ο «φύλακας άγγελος» της καρδιάς

Οι ευεργετικές ιδιότητες των ιχθυελαίων είναι γνωστές από πολύ παλιά. Είναι παρομοιώδεις οι αντιδράσεις πολλών παιδιών στο παρελθόν, όταν οι γονείς τα ανάγκαζαν να λαμβάνουν καθημερινά μια μικρή έστω ποσότητα μουρουνέλαιου. Ήταν το παχύρρευστο και δύσοσμο υγρό που χρησιμοποιείτο για να συμπληρώσει τις απαραίτητες βιταμίνες και άλλες θρεπτικές ουσίες που έλειπαν από τη διατροφή των παιδιών.

Σταδιακά, η πρόσβαση σε φρούτα, λαχανικά, ψάρια και κρέας έγινε ευκολότερη, η διατροφή βελτιώθηκε παράλληλα με το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων. Ωστόσο, τα ιχθυέλαια συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στη ζωή μας, όχι μόνο για να συμπληρώνουν τις ελλείψεις μας σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και ως μέτρο πρόληψης και ως σύμμαχος στην καλή υγεία της καρδιάς και γενικότερα του οργανισμού.

«Όταν μιλάμε για ‘ιχθυέλαια’, στην ουσία αναφερόμαστε στα Ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία περιέχονται στο λίπος των μεγάλων ψαριών, ενώ Ω-3 λιπαρά μπορούμε να βρούμε και σε ορισμένα μαλάκια. Τα λιπαρά αυτά είναι απαραίτητα για τον οργανισμό», επισημαίνει η καρδιολόγος, κυρία Γκόλφω Σαββοπούλου.  Σύμφωνα με μελέτες, ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να παράξει μόνος του τις ουσίες αυτές, συνεπώς είναι απαραίτητη η πρόσληψή τους μέσω της τροφής και - όπου αυτό δεν είναι εφικτό - μέσω σκευασμάτων που τις περιέχουν. Το ιχθυέλαιο παράγεται από τη σάρκα των λιπαρών ψαριών, όπως του σολομού, της ρέγκας, του σκουμπριού, της σαρδέλας και της πέστροφας. Είναι ιδιαίτερα πλούσιο στα  Ω-3 λιπαρά οξέα ΕΡΑ (εικοσιπεντανοϊκό οξύ) και DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ). Αυτά τα λιπαρά οξέα μετατρέπονται στο σώμα σε προσταγλανδίνες της σειράς 3, που έχουν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Τα ιχθυέλαια από συκώτι (μουρουνέλαιο) παράγονται από συκώτι λευκών ψαριών, όπως από τον μπακαλιάρο και τον ιππόγλωσσο και περιέχουν μεγάλες ποσότητες σε βιταμίνες Α και D.

Πηγές Ω-3 λιπαρών οξέων θεωρούνται και ορισμένα λαχανικά, αλλά και ορισμένοι σπόροι. Ωστόσο το α-λινολενικό οξύ (ΑLA) που περιέχουν αυτές οι τροφές (πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το έλαιο λιναρόσπορου, το σογιέλαιο κ.λπ.), δεν μπορεί να μετατραπεί σε  ΕΡΑ, επειδή απουσιάζουν συγκεκριμένα ένζυμα. Έτσι, ακόμη κι αν η διατροφή μας είναι πλούσια στα παραπάνω τρόφιμα, είναι πιθανό να παρουσιάζουμε έλλειψη στις προσταγλανδίνες της σειράς 3.

Το ΕΡΑ από τα ιχθυέλαια, είναι λοιπόν πολύ σημαντικό, γιατί μόνο με αυτό μπορούν εύκολα να παραχθούν οι προσταγλανδίνες της σειράς 3.

► Τα οφέλη για την καρδιά

Η κυρία Σαββοπούλου εξηγεί ότι «τα ιχθυέλαια χρησιμοποιούνται σαν πρόσθετο μέτρο για την εξασφάλιση της καλής υγείας της καρδιάς και την προστασία από τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Έχει αποδειχθεί, ότι τα ιχθυέλαια έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία της καρδιάς, αφού συνδράμουν στη διατήρηση της ισορροπίας των λιπών του αίματος, στην αύξηση της καλής χοληστερόλης HDL, στη μείωση των επιπέδων της ομοκυστεΐνης, στη μείωση της υπέρτασης και στη μείωση της πήξης και του ιξώδους του αίματος, καθώς επίσης και στη μείωση των αρρυθμιών».

Αναλυτικότερα, «η καλύτερα τεκμηριωμένη δράση των Ω-3 αφορά την προστασία της καρδιάς και των αγγείων. Η δράση των Ω-3 στην προστασία από τη στεφανιαία νόσο (έμφραγμα, στηθάγχη) είναι πολύπλευρη. Τα Ω-3 λιπαρά οξέα μειώνουν τα τριγλυκερίδια και την πίεση του αίματος, βοηθούν στη σταθεροποίηση της αρτηριοσκλήρυνσης, εμποδίζουν τις θρομβώσεις και ελαττώνουν τις καρδιακές αρρυθμίες.  Ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών μελετών έχουν πλήρως αποδείξει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση των Ω-3 λιπαρών οξέων EPA και DHA, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον, πρέπει να επισημάνουμε, ότι τα ιχθυέλαια βοηθούν ουσιαστικά στην πρόληψη νέων καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Αν δηλαδή κάποιος έχει ήδη υποστεί έμφραγμα, λαμβάνοντας συμπληρώματα Ω-3 λιπαρών οξέων, μειώνει τον κίνδυνο ενός νέου επεισοδίου», εξηγεί η κυρία Σαββοπούλου.

► Η ασφαλής δοσολογία

Είναι επιστημονικά αποδεκτό και τεκμηριωμένο ότι τα ιχθυέλαια είναι απολύτως ασφαλή, καθώς αποτελούν, στην πραγματικότητα, απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. «Τα συμπληρώματα που περιέχουν τα Ω-3 λιπαρά απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους.

Είναι ουσίες οι οποίες περιέχονται, ή μάλλον, πρέπει οπωσδήποτε να περιέχονται στη διατροφή μας, γι' αυτό και δεν υπάρχουν ηλικιακοί περιορισμοί στη λήψη ή συμπλήρωσή τους μέσω σκευασμάτων. Ωστόσο, αυτό που δεν θα πρέπει να ξεχνά ο κόσμος είναι πως θα πρέπει, ούτως ή άλλως, να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή και μάλιστα το μεσογειακό μοντέλο δίαιτας, που είναι πλούσια σε όλα εκείνα τα απαραίτητα συστατικά και στοιχεία που συμβάλλουν στην καλή υγεία του οργανισμού», τονίζει η κυρία Σαββοπούλου.

«Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό του πριν λάβει ένα σκεύασμα. Όταν πρόκειται για ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα, ο γιατρός είναι αυτός που θα καθορίσει τη δοσολογία, σε συνδυασμό πιθανόν και με κάποια ήδη υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή, που λαμβάνει ο ασθενής», συμπληρώνει η ειδικός.

► Πώς βοηθούν το καρδιαγγειακό σύστημα;

Τα Ω-3 είναι σημαντικός τρόπος για τη μείωση των τριγλυκεριδίων.

Αυξάνουν την HDL ή αλλιώς την επονομαζόμενη «καλή» χοληστερόλη.

Εμποδίζουν τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και, συνεπώς, περιορίζουν τις πιθανότητες σχηματισμού θρόμβων.

Μειώνουν την αρτηριακή πίεση.

Μειώνουν τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης στο αίμα.

Εμποδίζουν την εμφάνιση επικίνδυνων αρρυθμιών, σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έμφραγμα.

Μειώνουν την επαναστένωση σε ανθρώπους που έχουν υποβληθεί σε αγγειοπλαστική ή αλλιώς το γνωστό και ως «μπαλονάκι».

Προσφέρουν μια γενικότερη προστατευτική δράση απέναντι  στην αθηροσκλήρωση, στα εγκεφαλικά επεισόδια, τη στηθάγχη και την καρδιακή ανεπάρκεια.